Specyfikacje MES dla MŚP w 2025

Praktyczną „specyfikację minimalną” na 2025 r. dla MES w MŚP w Polsce — czyli co system powinien oferować, żeby realnie wspierać halę, spełniać standardy i dać szybki zwrot.

Które z tych funkcji ma Twój MES, a które ma Mozart Produkcja?

Must-have (rdzeń MES)

Zlecenia i dispatching: przyjmowanie/rozsyłanie zleceń na stanowiska, kolejkowanie, priorytety, statusy w czasie rzeczywistym. (To jeden z klasycznych obszarów MES wg modelu MESA-11.) mesa.org plantstar.com
Raportowanie produkcji i WIP: start/stop operacji, ilości OK/NG, przyczyny braków, status WIP, rework. plantstar.com
Ścieżki technologiczne i dokumenty: wersjonowane instrukcje, rysunki, normy czasu; kontrola dostępu na poziomie operacji. (Dokumentacja robocza jest jednym z 11 obszarów MES.) plantstar.com
Śledzenie partii / genealogia produktu: pełna historia partii/komponentów i powiązanie z numerami dostaw/serią. plantstar.com
Jakość na stanowisku (In-Process QC): punktowe kontrole, tolerancje, blokady po niezgodnościach, protokoły NC/CAPA light. (Jakość to core w MESA-11.) plantstar.com
OEE i przestoje: rejestracja przyczyn przestojów, kalkulacje OEE, wizualizacja Andon/tablice linii. plantstar.com

Integracje i łączność (hala ↔ reszta firmy)

ERP (zgodnie z ISA-95/IEC 62264): import zleceń/BOM, zwroty produkcji, rozchody, stany; poziom procesów „Level 3” jako warstwa wykonawcza. isa.org Siemens Digital Industries Software
Maszyny i sterowniki: gotowe konektory do OPC UA (oraz ewent. MTConnect/Modbus), z buforowaniem i odtwarzaniem paczek danych przy zanikach łączności. OPC Foundation OPC UA Online Reference
Identyfikacja i etykiety: obsługa GS1-128/GTIN, druk etykiet jednostkowych/partii, skanery 1D/2D na hali. gs1.org

Planowanie operacyjne i wykonanie

Krótkookresowe harmonogramowanie (finite): kolejkowanie z ograniczeniami (zasoby, przezbrojenia), symulacje „what-if”, blokady na konflikty. (W MESA-11: scheduling & sequencing.) plantstar.com
Zasoby i kwalifikacje: dostępność ludzi/gniazd/narzędzi, matryce umiejętności, kontrola uprawnień do operacji. plantstar.com
Materiały: rezerwacje, weryfikacja dostępności, „shortage list” na start zlecenia.

Jakość i traceability (pod audyty ISO/IATF)

SPC/limity kontrolne (light): próbkowanie, wykresy, alarmy poza tolerancją; blokada kolejnych etapów po NC. plantstar.com
Genealogia 1-klik: raport „as-built” (komponenty, partie, operator, maszyna, parametry, czasy). plantstar.com

Użyteczność na hali (dla 5–10″ terminali)

Proste, szybkie UI operatorskie: duże przyciski, tryb offline/edge, polskie komunikaty/układ klawiatury, logowanie kartą/kodem.
Mobilność i skanery: pełna obsługa procesu z czytników (Zebra, Android), praca „ręce zajęte” + skróty.

Analityka i wizualizacja

Kokpity w czasie rzeczywistym: OEE/linię, przestoje, scrap, realizacja vs plan; SLA powiadomień (mail/MS Teams/SMS).
Self-service BI: eksport do hurtowni (SQL/CSV/API), model danych opisany (słownik), podstawowe miary z definicjami.

Bezpieczeństwo, zgodność i utrzymanie (2025, PL/EU)

Role/SSO/MFA i audyt działań: rozdzielenie ról (operator/leader/utrzymanie/admin), dzienniki audytowe, retencja.
Cyberbezpieczeństwo pod NIS2 (jeśli firma podlega): zarządzanie ryzykiem, incydentami, kopie i ciągłość działania — wsparcie raportowania i segmentacji (IT/OT). (NIS2 — akt w mocy w UE; wymogi implementowane krajowo). EUR-Lex+1
RODO/GDPR: minimalizacja danych osobowych, maskowanie identyfikatorów, kontrola czasu przechowywania.
Opcje wdrożenia: on-prem / chmura / hybryda; mechanizmy backupu i „disaster recovery” (RPO/RTO) out-of-the-box.

„Nice-to-have”, które szybko zwracają się w MŚP

TPM/UR light: kody awarii, zgłoszenia, szybkie zlecenia serwisowe, integracja z CMMS. (W MESA-11: maintenance management.) plantstar.com
Zarządzanie przezbrojeniami (SMED): stoper, checklista, porównania run-to-run.
Przewidywanie przestojów: proste reguły (np. próg jakości/prędkości), wskaźniki kondycji.
API publiczne: REST/GraphQL i webhooks, by spinać MES z formularzami, portale klienta/OEM itp.

Dlaczego właśnie taki zestaw?

To pokrywa kanoniczne obszary MES wg MESA-11 (dispatching, dokumenty, genealogia, jakość, wydajność/OEE, utrzymanie), więc łatwiej porównasz oferty dostawców i unikniesz „pudełek” bez krytycznych funkcji. mesa.org plantstar.com
ISA-95 (IEC 62264) porządkuje integrację MES↔ERP↔sterowanie; wymaganie zgodności z tym modelem obniża ryzyko integracyjne. isa.org Siemens Digital Industries Software
W warstwie „shop-floor connectivity” standard OPC UA zapewnia interoperacyjność i długowieczność połączeń z maszynami/PLC. OPC Foundation
Etykiety i identyfikacja po GS1 ułatwiają traceability i współpracę w łańcuchu dostaw. gs1.org
W 2025 r. rośnie nacisk na cyberbezpieczeństwo (NIS2) — nawet jeśli Twoja firma formalnie nie jest objęta, warto mieć logi, kopie i procedury zgodne z duchem dyrektywy. EUR-Lex